ออกแบบบ้านหลังใหม่ที่มีโจทย์สำคัญเรื่องการนำไม้เก่าจากบ้านหลังเดิมมาใช้งาน โดยเป็นไม้โบราณที่ใช้ต่อเนื่องกันมาถึง 3 รุ่น เพื่อให้เป็นความทรงจำจากรุ่นปู่ย่าจนถึงลูกหลาน ถึงแม้รูปแบบบ้านจะเปลี่ยนไปตามบริบทของยุคสมัย
บ้านกล่องสไตล์โมเดิร์น ที่ห่อหุ้มด้วยระแนงอะลูมิเนียมกล่องสีดำตัดกับแผงไม้ตีแนวนอนคละสีตามธรรมชาติของไม้ เป็นบ้านหลังไม่ใหญ่นักตั้งอยู่หัวมุมซอยแต่กลับโดดเด่นด้วยรูปทรงที่ชัดเจนและสีที่ดูดุดัน มีเนื้อที่ใช้สอยประมาณ 375 ตร.ม อยู่อาศัยกัน 5 คน คือ คุณปู่คุณย่า คุณพ่อคุณแม่ และลูกสาว
เจ้าของบ้านเล่าให้ฟังว่าบ้านหลังเดิมที่อยู่แข็งแรงดีเป็นบ้านครึ่งปูนครึ่งไม้ปลูกอยู่อาศัยมาตั้งแต่ปี พศ.2526 โดยเป็นไม้เก่าที่รื้อมาจากบ้านคุณปู่คุณย่าที่ลำปาง ความตั้งใจที่ต้องรื้อบ้านและปลูกบ้านหลังใหม่เพราะต้องการขยับขยาย อยากทำห้องนอนชั้นล่างให้คุณพ่อคุณแม่เพราะท่านเริ่มอายุมาก ไม่อยากให้ขึ้นลงบันได และต้องการเพิ่มห้องให้ลูกสาวเพราะเริ่มโตแล้ว รวมถึงจัดการพื้นที่ในบ้านให้มีความชัดเจนในการใช้งานมากยิ่งขึ้น โดยโจทย์หลักก็คือ อยากให้นำไม้เก่าที่รื้อจากบ้านหลังเดิมมาใช้ให้มากที่สุด
.
การนำไม้เก่ามาใช้
สถาปนิกเข้ามาดูบ้านหลังเดิมและร่วมตรวจสอบสภาพไม้กับเจ้าของบ้านเพื่อคัดไว้ใช้งาน ซึ่งถือว่าเป็นบ้านอายุมากที่มีการดูแลรักษาเป็นอย่างดี เพราะไม่ผุ ไม่มีปลวก และสามารถนำมาใช้ได้เกือบทั้งหมด จึงคัดไม้โดยแบ่งเป็นไม้ที่ใช้ภายนอก อย่างไม้ผนังภายนอก ไม้ฝ้าระแนงชายคา และไม้ที่ใช้ภายใน อย่างไม้บันได ไม้พื้น โดยต้องนับจำนวน ขนาดความยาว และประมาณการพื้นที่ใช้งานไว้ เพื่อนำมาวางแผนกับงานออกแบบบ้านให้สวยตรงตามสไตล์ที่ต้องการ และใช้ประโยชน์ได้คุ้มค่าที่สุด
ภาพ: บ้านหลังเดิมที่เริ่มรื้อผนังไม้ชั้น 2 เพื่อนำไม้ไปคัดใช้ในการออกแบบ
ภาพ: คัดไม้ที่ยังสมบูรณ์แข็งแรงเพื่อไว้ใช้ภายในและภายนอกบ้าน
.
แนวคิดในการออกแบบ
สถาปนิกออกแบบบ้านให้มีสไตล์ที่ตรงกับบุคลิกภาพของเจ้าของบ้านคือเรียบง่ายแต่มีความทันสมัย จึงดีไซน์บ้านรูปทรงสี่เหลี่ยมที่มีความชัดเจนและจัดการพื้นที่ที่ค่อนข้างจำกัดให้ใช้งานได้ง่าย แต่งฟาซาดด้วยอะลูมิเนียมกล่องสีเทาเข้มแนวตั้งตัดกับไม้เดิมทำสีธรรมชาติที่ตีชนชิดในแนวนอน ตั้งใจให้เห็นถึงความแตกต่างของวัสดุเพื่อทำให้บ้านดูโดดเด่นมีเอกลักษณ์ และยังได้ประโยชน์เรื่องการลดความร้อนที่ปะทะเข้ามาบริเวณหน้าบ้านซึ่งเป็นทิศใต้ที่แสงแดดส่องเกือบตลอดทั้งปี ทำให้ห้องนอนหลักที่อยู่ในตำแหน่งนั้นไม่ร้อนอบอ้าวจนเกินไป
ภาพ: มุมหน้าบ้านออกแบบ Facade ด้วยอะลูมิเนียมกล่องสีดำและไม้เดิมทำสีธรรมชาติที่ตีชนชิดแนวนอน
.
ภายในบ้านนอกจากฟังก์ชันการใช้งานที่ตอบโจทย์เจ้าของบ้านแล้ว ยังดีไซน์โถงสูงหรือ Double Space ตามที่เจ้าของบ้านต้องการ โดยวางตำแหน่งไว้กลางบ้านและเจาะช่องเปิดที่ผนังด้านบนเป็นช่วงๆ เพื่อช่วยในการถ่ายเทอากาศภายในบ้าน หากมีอากาศร้อนเกิดขึ้นจะลอยตัวสูง และลมที่พัดจากช่องเปิดด้านล่างจะช่วยดันความร้อนออกในช่องเปิดด้านบน ทำให้บ้านเย็นสยายตลอดวัน ยิ่งไปกว่านั้น Double Space ของบ้านที่มีพื้นที่ค่อนข้างจำกัดหลังนี้ ยังช่วยให้บ้านดูโปร่งและกว้างขึ้น นอกเหนือจากการออกแบบให้ระยะความสูงจากพื้นถึงฝ้าสูงกว่าปกติด้วย
บันไดถูกวางไว้ในตำแหน่งกลางบ้าน เพื่อล้อไปกับ Double Space โดยนำไม้บันไดเดิมมาใช้ และไม้พื้นเดิมมาตกแต่งบริเวณพื้นโถงบันได รวมไปถึงพื้นทางเดินชั้นบนด้วย ราวบันไดเลือกใช้กระจกกับโครงเหล็กและปิดผิวมือจับด้วยไม้เทียมทำสีให้ล้อไปกับสีพื้นบันได ดูเข้ากัน
ภาพ: ดีไซน์โถงสูงหรือ Double Space ไว้กลางบ้านช่วยลดร้อนและทำให้บ้านดูโปร่ง
.
สำหรับห้องครัวและพื้นที่ซักล้างเป็นอีกพื้นที่ที่เจ้าของบ้านกำชับว่าให้แยกการใช้งานอย่างชัดเจน คือ ห้องครัวไทยไว้สำหรับทำอาหารหนัก ครัวฝรั่งหรือส่วนเตรียมอาหารไว้ทำขนมและทำอาหารแบบง่าย พื้นที่ซักล้างที่มีอ่างขนาดใหญ่สำหรับยืนซักผ้าไม่ต้องนั่งยองกับพื้นและเครื่องซักผ้า-เครื่องอบผ้าที่อยู่ใกล้กัน
สถาปนิกเลือกวางตำแหน่งห้องครัวไทยไว้ทิศตะวันตกเพื่อให้แสงแดดส่องถึงและมีการถ่ายเทอากาศได้ดี ปิดกั้นมิดชิดจากพื้นที่ในบ้านเพื่อป้องกันกลิ่นเข้าภายใน ส่วนครัวฝรั่งที่เจ้าของบ้านใช้เป็นประจำถูกจัดวางให้ใกล้กับครัวไทยและต่อเนื่องกับพื้นที่รับประทานอาหารและห้องรับแขกในลักษณะ Open Plan ซึ่งทำให้เห็นทุกคนในบ้านทำกิจกรรมต่างๆ ได้อย่างทั่วถึง
ภาพ: ห้องครัวไทยอยู่ในทิศตะวันตกที่แสงแดดส่องถึงและลมถ่ายเทได้สะดวก
ภาพ: ครัวฝรั่งอยู่ใกล้ครัวไทยและต่อเนื่องกับพื้นที่รับประทานอาหารและห้องนั่งเล่น
.
สำหรับห้องนอนของคุณพ่อคุณแม่ที่ย้ายลงมาอยู่ชั้นล่างเพื่อไม่ต้องขึ้นลงบันไดนั้น อยู่ในตำแหน่งทิศตะวันออก-ทิศเหนือ ไม่ต้องปะทะแสงแดดโดยตรง และยังรับลมได้ดี ทำให้ผู้สูงอายุใช้ห้องนั้นได้ตลอดทั้งวันโดยไม่ร้อน ออกแบบระเบียงที่ใช้ไม้พื้นเดิมยื่นออกมาที่สวนเล็กๆ ข้างห้อง ให้คุณแม่ที่ชอบปลูกต้นไม้เดินลงสวนได้ง่าย รวมไปถึงออกแบบการใช้พื้นที่เพื่อความปลอดภัยสำหรับผู้สูงอายุโดยเฉพาะ ระยะความกว้างของทางเดินที่เผื่อไว้ใช้รถเข็นในอนาคต พื้นที่ไม่มีStep และราวจับต่างๆ ในห้องน้ำเพื่อผู้สูงอายุ
ภาพ: ระเบียงห้องคุณพ่อคุณแม่ที่ใช้ไม้พื้นเดิมยื่นออกมาที่สวนเล็กๆ ข้างห้อง
ภาพ: ประตูบานเลื่อนขนาดใหญ่ พื้นที่ไม่มี Step และราวจับในห้องน้ำดีไซน์เพื่อผู้สูงอายุ
.
การเลือกใช้วัสดุ
หลังคาออกแบบเป็นชิ้นเดียว โดยให้มีความลาดชันของหลังคาน้อยที่สุด เพื่อไม่ให้มองเห็นหลังคาจากมุมมองด้านล่าง ดูเป็นบ้านกล่องสไตล์โมเดิร์น จึงเลือกใช้หลังคา uPVC เพราะมีความบาง องศาหลังคาน้อย น้ำหนักเบา ไม่ส่งผ่านความร้อน และที่สำคัญดูดซับเสียงไม่ทำให้เสียงดัง โดยดีไซน์ Parapet ให้สูงพอดีกับมุมมองเพื่อช่วยบดบัง และซ่อนแนวรางน้ำไว้โดยรอบ
บริเวณรอบบ้าน ออกแบบให้สามารถออกมาใช้พื้นที่ได้ หลายช่วงจึงมีการติดตั้งหลังคากันสาด โดยเลือกใช้แผ่นโปร่งแสงแบบลอนสีขาวขุ่น ช่วยกันฝนแต่ยังให้แสงลงมาได้สว่างแต่ไม่จ้าจนเกินไปทำให้ไม่แสบตา
ภาพ: หลังคาออกแบบเป็นชิ้นเดียว และมีความลาดเอียงของหลังคาน้อยที่สุดจึงเลือกใช้เมทัลชีท
ภาพ: หลังคากันสาดเลือกใช้แผ่นโปร่งแสงแบบลอนสีขาวขุ่น
.
ฝ้าชายคาเลือกใช้แผ่นไฟเบอร์ซีเมนต์แบบมีรูระบายอากาศ เพราะช่วยระบายความร้อนใต้หลังคาได้ดี ทนทานต่อทุกสภาวะอากาศ โดยเลือกรุ่นที่มีตาข่ายป้องกันแมลงมาในตัว สะดวกและติดตั้งง่าย
บ้านหลังนี้มีห้องซ้อมดนตรีด้วย เพราะเจ้าของบ้านมักใช้เวลาว่างในการเล่นดนตรีกับครอบครัว จึงต้องเลือกใช้วัสดุที่ช่วยลดการสะท้อนของเสียง ทำให้การเล่นหรือซ้อมดนตรีมีประสิทธิภาพมากขึ้น อย่างการใช้แผ่นฝ้ายิปซัมซับเสียง
ภาพ: ฝ้าชายคาเลือกใช้แผ่นไฟเบอร์ซีเมนต์แบบมีรูระบายอากาศ รุ่นโพรเทคชั่น
ภาพ: ห้องดนตรีเลือกใช้แผ่นฝ้ายิปซัมซับเสียงเพื่อลดการสะท้อนของเสียง
.
ด้านข้างห้องดนตรีทำระเบียงไม้ยื่นออกไปยังบ่อปลาคาร์ปให้อารมณ์พักผ่อนหลังจากการเล่นดนตรีก็ได้ใช้ห้องนี้ในการนั่งเล่นนั่งอ่านหนังสือ ฟังเสียงน้ำตกให้ผ่อนคลายสบายใจ เลือกใช้ไม้พื้นเทียมทดแทนไม้จริงประเภทไม้WPC เพราะดูแลรักษาง่าย ทนทาน สวยและผิวสัมผัสเหมือนไม้จริง
พื้นหน้าบ้านหรือโรงจอดรถ เลือกใช้คอนกรีตพิมพ์ลาย (Stamped Concrete) ลวดลายหินธรรมชาติสีดำเข้ากับบ้าน มีความแข็งแรงทนทาน เหมาะกับพื้นที่รับน้ำหนักมากอย่างที่จอดรถ
ภาพ: ระเบียงไม้เทียมยื่นออกไปยังบ่อปลาคาร์ป
ภาพ: พื้นที่จอดรถเลือกใช้คอนกรีตพิมพ์ลาย (Stamped Concrete)
.
.
สำหรับบ้านหลังนี้เดิมคุณพ่อคุณแม่ไม่อยากให้รื้อปลูกใหม่ เพราะเสียดายบ้านไม้ที่อุตส่าห์ขนย้ายมาจากบ้านเก่าของคุณปู่คุณย่าที่ลำปาง เจ้าของบ้านซึ่งเป็นรุ่นหลานจึงใช้วิธีการปลูกสร้างใหม่โดยเลือกเก็บไม้ไว้ใช้ทั้งหมด เปลี่ยนดีไซน์ของบ้าน เพิ่มฟังก์ชันเพื่อตอบสนองความต้องการการใช้พื้นที่ที่เปลี่ยนไป นอกจากเจ้าของบ้านมีความชัดเจนแล้ว สถาปนิกก็มีความใส่ใจในรายละเอียดการนำไม้ที่อนุรักษ์มาใช้ในการออกแบบดีไซน์จนบ้านเปลี่ยนโฉมมีความทันสมัยต่างไปจากเดิม แต่ยังคงให้ผู้อยู่อาศัยได้หวนคิดถึงบ้านหลังเก่าที่มีคุณค่าต่อความรู้สึก อบอุ่นคุ้นเคยทุกครั้งที่ได้มองเห็นและใช้งานในแต่ละส่วนในบ้านหลังใหม่นี้
.
ขอขอบคุณ
เจ้าของบ้าน: คุณนที ชมภูรัตน์ และ คุณนุชอนงค์ แสงแก้ว
สถาปนิก: MOBIUS STUDIO DESIGN CREATOR
Design Connext คอมมูนิตี้แหล่งรวมสถาปนิก/นักออกแบบ ที่ช่วยเชื่อมต่อทุกองศาของงานออกแบบ
.
.
อ่านเพิ่มเติม: บ้านโมเดิร์นทรงกล่องเพื่อครอบครัวใหญ่อยู่สบาย
อ่านเพิ่มเติม: บ้านสไตล์โมเดิร์นลอฟต์ แฝงความท้าทายในสเปซเรียบง่าย